5. Cakammavibhagasuttavaan

289. Eva me sutanti cakammavibhagasutta. Tattha subhoti so kira dassanyo ahosi psdiko, tenassa agasubhatya subhotveva nma akasu. Mavoti pana ta taruakle voharisu, so mahallakaklepi teneva vohrena vohariyati. Todeyyaputtoti todeyyassa nma pasenadirao purohitabrhmaassa putto. So kira svatthiy avidre tudigmo nma atthi, tassa adhipatitt todeyyoti sakha gato. Mahdhano pana hoti sattstikoivibhavo paramamacchar, dadato bhogna aparikkhayo nma natthti cintetv kassaci kici na deti. Vuttampi ceta
Ajanna khaya disv, vammiknaca sacaya;
madhnaca samhra, paito gharamvaseti.
Eva adnameva sikkhpesi. Dhuravihre vasato sammsambuddhassa ygu-uugamatta v bhattakaacchumatta v adatv dhanalobhena kla katv tasmiyeva ghare sunakho hutv nibbatto. Subho ta sunakha ativiya piyyati attano bhujanakabhattayeva bhojeti, ukkhipitv varasayane saypeti. Atha bhagav ekadivasa paccsasamaye loka volokento ta sunakha disv todeyyabrhmao dhanalobhena attanova ghare sunakho hutv nibbatto, ajja mayi subhassa ghara gate ma disv sunakho bhukkra karissati, athassha eka vacana vakkhmi, so jnti ma samao gotamoti gantv uddhanahne nipajjissati. Tatonidna subhassa may saddhi eko kathsallpo bhavissati, so dhamma sutv saraesu patihahissati, sunakho pana kla katv niraye nibbattissatti ima mavassa saraesu patihnabhva atv bhagav ta divasa sarrapaijaggana katv ekakova gma pavisitv nikkhante mave ta ghara piya pvisi.
Sunakho bhagavanta disv bhukkra karonto bhagavato sampa gato. Tato na bhagav etadavoca todeyya tva pubbepi ma bho bhoti paribhavitv sunakho jto, idnipi bhukkra katv avci gamissasti. Sunakho ta sutv jnti ma samao gotamoti vippaisr hutv gva onmetv uddhanantare chrikya nipanno. Manuss ukkhipitv sayane saypetu nsakkhisu. Subho gantv kenya sunakho sayan oropitoti ha. Manuss na kenacti vatv ta pavatti rocesu. Mavo sutv mama pit brahmaloke nibbatto, todeyyo nma sunakho natthi. Samao pana gotamo pitara sunakha karoti, yakici esa mukhruha bhsatti kujjhitv bhagavanta musvdena niggahetukmo vihra gantv ta pavatti pucchi.
Bhagavpi tassa tatheva vatv avisavdanattha ha atthi pana te mava pitar anakkhta dhananti Atthi, bho gotama, satasahassagghanik suvaaml satasahassagghanik suvaapduk satasahassagghanik suvaapti satasahassaca kahpaanti. Gaccha ta sunakha appodakapysa bhojpetv sayane ropetv saka nidda okkantakle puccha, sabba te cikkhissati. Atha na jneyysi pit me esoti. Mavo sace sacca bhavissati, dhana lacchmi, no ce, samaa gotama musvdena niggahissmti dvhipi kraehi tuho gantv tath aksi. Sunakho tomhi iminti roditv hu hunti karonto dhananidhnahna gantv pdena pathavi khaitv saa adsi, mavo dhana gahetv bhavapaicchanna nma eva sukhuma paisandhi-antara pkaa samaassa gotamassa, addh esa sabbati bhagavati pasannacitto cuddasa pahe abhisakhari. Agavijjphako kiresa, tenassa etadahosi ida dhammapakra gahetv samaa gotama pahe pucchissmti dutiyagamanena yena bhagav tenupasakami, tena puhapahe pana bhagav ekappahreneva vissajjento kammassakti-dimha.
Tattha kamma etesa saka attano bhaakanti kammassak. Kammassa dydti kammadyd, kamma etesa dyajja bhaakanti attho. Kamma etesa yoni kraanti kammayon. Kamma etesa bandhti kammabandh, kammatakti attho. Kamma etesa paisaraa patihti kammapaisara. Yadida hnappatatyti ya ida tva hno bhava, tva pato, tva appyuko, tva dghyukope tva duppao bhava, tva paavti eva hnappatatya vibhajana, ta na ao koci karoti, kammameva eva satte vibhajatti attho. Na mavo kathitassa attha sajnsi, ghanadussapaenassa mukha bandhitv madhura purato hapita viya ahosi. Mnanissito kiresa paitamn, attan sama na passati. Athassa ki samao gotamo katheti, yamaha jnmi, tadeva kathetti aya mno m ahosti mnabhajanattha bhagav ditova duppaivijjha katv kathessmi, tato nha bho gotama jnmi, vitthrena me pkaa katv kathethti ma ycissati, athassha ycitakle kathessmi, evacassa stthaka bhavissatti duppaivijjha katv kathesi.
Idni so attano appaividdhabhva paksento na kho ahanti-dimha.
290. Samattenti paripuena. Samdinnenti gahitena parmahena. Appyukasavattanik es, mava, paipad yadida ptiptti ya ida ptiptakamma, es appyukasavattanik paipadti.
Katha panes appyukata karoti? Cattri hi kammni upapaka upacchedaka janaka upatthambhakanti. Balavakammena hi nibbatta pavatte upapaka gantv atthato eva vadati nma sacha pahamatara jneyya, na te idha nibbattitu dadeyya, catsuyeva ta apyesu nibbattpeyya. Hotu, tva yattha katthaci nibbatta, aha upapakakamma nma ta petv niroja niysa kasaa karissmti. Tato pahya ta tdisa karoti. Ki karoti? Parissaya upaneti, bhoge vinseti.
Tattha drakassa mtukucchiya nibbattaklato pahya mtu assdo v sukha v na hoti, mtpitna pva uppajjati. Eva parissaya upaneti. Drakassa pana mtukucchimhi nibbattaklato pahya gehe bhog udaka patv loa viya rjdna vasena nassanti, kumbhadohanadhenuyo khra na denti, srat go ca honti, k honti, khujj honti, gomaale rogo patati, dsdayo vacana na karonti, vpita sassa na jyati, gehagata gehe, araagata arae nassati, anupubbena ghsacchdanamatta dullabha hoti, gabbhaparihro na hoti, vijtakle mtuthaa chijjati, drako parihra alabhanto pito nirojo niyso kasao hoti, ida upapakakamma nma.
Dghyukakammena pana nibbattassa upacchedakakamma gantv yu chindati. Yath hi puriso ahusabhagamana katv sara khipeyya tamao dhanuto vimuttamatta muggarena paharitv tattheva pteyya, eva dghyukakammena nibbattassa upacchedakakamma yu chindati. Ki karoti? Corna aavi paveseti, vamacchodaka otreti, aatara v pana saparissayahna upaneti, ida upacchedakakamma nma, upaghtakantipi etasseva nma.
Paisandhinibbattaka pana kamma janakakamma nma. Appabhogakuldsu nibbattassa bhogasampaddikaraena upatthambhakakamma upatthambhakakamma nma.
Imesu catsu purimni dve akusalneva, janaka kusalampi akusalampi, upatthambhaka kusalameva. Tattha ptiptakamma upacchedakakammena appyukasavattanika hoti. Ptiptin v kata kusalakamma ura na hoti, dghyukapaisandhi janetu na sakkoti. Eva ptipto appyukasavattaniko hoti. Paisandhimeva v niymetv appyuka karoti, sannihnacetanya v niraye nibbattati, pubbparacetanhi vuttanayena appyuko hoti.
Dghyukasavattanik es mava paipadti ettha parittakammenapi nibbatta pavatte eta ptipt viratikamma gantv atthato eva vadati nma sacha pahamatara jneyya, na te idha nibbattitu dadeyya, devalokeyeva ta nibbattpeyya. Hotu, tva yattha katthaci nibbatti, aha upatthambhakakamma nma thambha te karissmti upatthambha karoti. Ki karoti? Parissaya nseti, bhoge uppdeti.
Tattha drakassa mtukucchiya nibbattaklato pahya mtpitna sukhameva stameva hoti. Yepi pakatiy manussmanussaparissay honti, te sabbe apagacchanti. Eva parissaya nseti. Drakassa pana mtukucchimhi nibbattaklato pahya gehe bhogna pama na hoti, nidhikumbhiyo puratopi pacchatopi geha pavaamn pavisanti. Mtpitaro parehi hapitadhanasspi sammukhbhva gacchanti. Dhenuyo bahukhr honti, go sukhasl honti, vappahne sassni sampajjanti. Vahiy v sampayutta, tvaklika v dinna dhana acodit sayameva haritv denti, dsdayo suvac honti, kammant na parihyanti. Drako gabbhato pahya parihra labhati, komrikavejj sannihitva honti. Gahapatikule jto sehihna, amaccakuldsu jto senpatihndni labhati. Eva bhoge uppdeti. So aparissayo sabhogo cira jvatti. Eva aptiptakamma dghyukasavattanika hoti.
Aptiptin v kata aampi kusala ura hoti, dghyukapaisandhi janetu sakkoti, evampi dghyukasavattanika hoti. Paisandhimeva v niymetv dghyuka karoti. Sannihnacetanya v devaloke nibbattati, pubbparacetanhi vuttanayena dghyuko hoti. Imin nayena sabbapahavissajjanesu attho veditabbo.
Vihehanakammdnipi hi pavatte gantv atthato tatheva vadamnni viya upapanena nibbhogata pdetv paijaggana alabhantassa roguppdandhi v, vihehakdhi katassa kusalassa anuratya v, ditova paisandhiniymanena v, vuttanayeneva pubbparacetanvasena v bahvbdhatdni karonti, aptipto viya ca avihehandnipi appbdhatdnti.
293. Ettha pana issmanakoti isssampayuttacitto. Upadussatti issvaseneva upakkosanto dussati. Issa bandhatti yavakalpa bandhanto viya yath na nassati eva bandhitv viya hapeti. Appesakkhoti appaparivro, ratti khitto viya saro na payati, ucchihahattho nisditv udakadyakampi na labhati.
294. Na dt hotti macchariyavasena na dt hoti. Tena kammenti tena macchariyakammena.
295. Abhivdetabbanti abhivdanraha buddha v paccekabuddha v ariyasvaka v. Paccuhtabbdsupi eseva nayo. Imasmi pana pahavissajjane upapaka-upatthambhakakammni na gahetabbni. Na hi pavatte ncakulina v ucckulina v sakk ktu, paisandhimeva pana niymetv ncakuliya kamma ncakule nibbatteti, ucckuliya kamma ucckule.
296. Na paripucchit hotti ettha pana aparipucchanena niraye na nibbattati. Aparipucchako pana ida ktabba, ida na ktabbanti na jnti, ajnanto ktabba na karoti, aktabba karoti. Tena niraye nibbattati, itaro sagge. Iti kho, mavape yadida hnappatatyti satth desana yathnusandhi ppesi. Sesa sabbattha uttnamevti.

Papacasdaniy majjhimanikyahakathya

Cakammavibhagasuttavaan nihit.

Subhasuttantipi vuccati.