9. Nandattheragthvaan
Ayoniso manasikrti yasmato nandattherassa gth. K uppatti? Aya kira padumuttarassa bhagavato kle hasavatnagare kulagehe nibbattitv viuta patto bhagavato santike dhamma suanto satthra eka bhikkhu indriyesu guttadvrna aggahne hapenta disv sayampi ta hnantara patthento bhagavato bhikkhusaghassa ca pjsakkrabahula mahdna pavattetv, ahampi angate tumhdisassa buddhassa evarpo svako bhaveyyanti paidhna katv tato pahya devamanussesu sasaranto atthadassissa bhagavato kle vinatya nma nadiy mahanto kacchapo hutv nibbatto ekadivasa satthra nadiy pra gantu tre hita disv saya bhagavanta tretukmo satthu pdamle nipajji Satth tassa ajjhsaya oloketv pihi abhiruhi. So hahatuho vegena sota chindanto sghatara paratrameva ppesi. Bhagav tassa anumodana vadanto bhvini sampatti kathetv pakkmi. So tena puakammena sugatsuyeva sasaranto imasmi buddhuppde kapilavatthusmi suddhodanamahrjassa putto hutv mahpajpatiy gotamiy kucchimhi nibbatti. Tassa nmaggahaadivase tisagha nandento jtoti nandotveva nma akasu. Tassa vayappattakle satth pavattavaradhammacakko loknuggaha karonto kapilavatthu gantv tisamgame pokkharavassa ahuppatti katv vessantarajtaka (j. 2.22.1655 dayo) kathetv dutiyadivase piya paviho uttihe nappamajjeyyti (dha. pa. 168) gthya pitara sotpattiphale patihpetv nivesana gantv dhamma care sucaritanti (dha. pa. 169) gthya mahpajpati sotpattiphale rjna sakadgmiphale patihpetv tatiye divase nandakumrassa abhisekanivesanappavesanavivhamagalesu vattamnesu piya pavisitv nandakumrassa hatthe patta datv magala vatv tassa hatthato patta agahetvva vihra gato ta pattahattha vihra gata anicchamnayeva pabbjetv tath pabbajitattyeva anabhiratiy pita atv upyena tassa ta anabhirati vinodesi. So yoniso paisakhya vipassana pahapetv nacirasseva arahatta ppui. Tena vutta apadne (apa. thera 2.49.148-163)
Atthadass tu bhagav, sayambh lokanyako;
vinatnadiy tra, upgacchi tathgato.
Udak abhinikkhamma, kacchapo vrigocaro;
buddha tretukmoha, upesi lokanyaka.
Abhirhatu ma buddho, atthadass mahmuni;
aha ta trayissmi, dukkhassantakaro tuva.
Mama sakappamaya, atthadass mahyaso;
abhirhitv me pihi, ahsi lokanyako.
Yato sarmi attna, yato pattosmi viuta;
sukha me tdisa natthi, phuhe pdatale yath.
Uttaritvna sambuddho, atthadass mahyaso;
naditramhi hatvna, im gth abhsatha.
Yvat vattate citta, gagsota tarmaha;
ayaca kacchapo rj, tresi mama paav.
Imin buddhataraena, mettacittavatya ca;
ahrase kappasate, devaloke ramissati.
Devalok idhgantv, sukkamlena codito;
eksane nisditv, kakhsota tarissati.
Yathpi bhaddake khette, bja appampi ropita;
sammdhra pavecchante, phala toseti kassaka.
Tathevida buddhakhetta, sammsambuddhadesita;
sammdhra pavecchante, phala ma tosayissati.
Padhnapahitattomhi, upasanto nirpadhi;
sabbsave pariya, viharmi ansavo.
Ahrase kappasate, ya kammamakari tad;
duggati nbhijnmi, taraya ida phala.
Kiles jhpit mayhape kata buddhassa ssananti;
arahatta pana patv vimuttisukha anubhavanto aho satthu upyakosalla, yenha bhavapakato uddharitv nibbnathale patihpitoti attano pahnasakilesa pailaddhaca sukha paccavekkhitv sajtasomanasso udnavasena 157. ayoniso manasikr, maana anuyujisa;
uddhato capalo csi, kmargena aito.
158. Upyakusalenha, buddhendiccabandhun;
yoniso paipajjitv, bhave citta udabbahinti. Gthdvaya abhsi.
Tattha ayoniso manasikrti anupyamanasikrato asubha kya subhato manasi karitv subhato manasikrahetu, asubha kya subhasayti attho. Maananti hatthpagdi-bharaehi ceva mlgandhdhi ca attabhvassa alakaraa. Anuyujisanti anuyuji, sarrassa vibhsanappasuto ahosinti attho. Uddhatoti jtigottarpayobbanamaddhi uddhato avpasantacitto. Capaloti vanamakkao viya anavahitacittatya lolo, kyamaanavatthamaandicpalye yuttatya v capalo ca. sinti ahosi. Kmargenti vatthukmesu chandargena aito pito vibdhito sinti yojan. Upyakusalenti vineyyna damanpyacchekena kovidena buddhena bhagavat hetubhtena. Hetu-atthe hi eta karaavacana. Paluhamakkadevacchardassanena hi upakkitavdacodanya attano kmargpanayana sandhya vadati. Bhagav hi yasmanta nandatthera pahama janapadakalyi updya yathya makka, eva kakuapdiniyo updya janapadakalyti mahatiy iy khuddaka i nharanto chaako viya, sinehapnena sarra kiledetv vamanavirecanehi dosa nharanto bhisakko viya ca kakuapdinidassanena janapadakalyiya virattacitta kretv puna upakkitavdena kakuapdinsupi citta virjetv sammadeva samathavipassannuyogena ariyamagge patihpesi. Tena vutta yoniso paipajjitv, bhave citta udabbahinti. Upyena yena sammadeva samathavipassanya visuddhipaipada paipajjitv bhave sasrapake nimuggaca me citta ariyamaggena hatthena uttri, nibbnathale patihpesinti attho. Ima udna udnetv thero punadivase bhagavanta upasakamitv evamha ya me, bhante, bhagav pibhogo pacanna accharsatna pailbhya kakuapdna, mucmaha, bhante, bhagavanta etasm paissavti (ud. 22). Bhagavpi, yadeva kho te, nanda, anupdya savehi citta vimutta, athha mutto etasm paissavti (ud. 22) ha. Athassa bhagav savisesa indriyesu guttadvrata atv ta gua vibhvento, etadagga, bhikkhave, mama svakna bhikkhna indriyesu guttadvrna yadida nandoti (a. ni. 1.219, 230) indriyesu guttadvrabhvena aggahne hapesi. Thero hi yamevha indriyna asavara nissya ima vippakra patto, tamevha suhu niggahessmti usshajto balavahirottappo tattha ca katdhikratt indriyasavare ukkasaprami agamsti.
Nandattheragthvaan nihit.