3. Tatiyavaggo

1. Uttarattheragthvaan

Khandh may paritti yasmato uttarattherassa gth. K uppatti? Ayampi purimabuddhesu katdhikro tattha tattha bhave vivapanissaya kusala upacinanto ito catunavute kappe siddhatthassa bhagavato kle kulagehe nibbattitv viuta patto ssane laddhappasdo hutv upsakatta paivedesi. So satthari parinibbute attano take sanniptetv bahu pjsakkra sambharitv dhtupja aksi. So tena puakammena devamanussesu sasaranto imasmi buddhuppde skete brhmaakule nibbattitv uttaroti laddhanmo vayappatto kenacideva karayena svatthi gato kaambamle kata yamakapihriya disv pasditv puna kakrmasuttadesanya (a. ni. 4.24) abhivahamnasaddho pabbajitv satthr saddhi rjagaha gantv upasampajjitv tattheva vasanto vipassana pahapetv nacirasseva chaabhio ahosi. Tena vutta apadne (apa. thera 2.49.106-110)
Nibbute lokanthamhi, siddhatthe lokanyake;
mama t samnetv, dhtupja aksaha.
Catunnavutito kappe, ya dhtumabhipjayi;
duggati nbhijnmi, dhtupjyida phala.
Kiles jhpit mayhape kata buddhassa ssananti;
chaabhio pana hutv satthari svatthiya viharante buddhupahnattha rjagahato svatthi upagato bhikkhhi ki, vuso, pabbajjkicca tay matthaka ppitanti puho aa bykaronto
161. khandh may parit, tah me susamhat;
bhvit mama bojjhag, patto me savakkhayo.
162. Soha khandhe pariya, abbahitvna jlini;
bhvayitvna bojjhage, nibbyissa ansavoti. Gthdvaya abhsi.
Tattha khandhti pacupdnakkhandh. Paritti ida dukkha, na ito bhiyyoti paricchijja t bhvit. Tena dukkhassa ariyasaccassa paribhisamayamha. Tahti tasati paritasatti tah. Susamhatti samugghit. Etena samudayasaccassa pahnbhisamaya vadati. Bhvit mama bojjhagti bodhisakhtya sati-didhammasmaggiy, tasamagino v bodhisakhtassa ariyapuggalassa agti bojjhag. Satidhammavicayavriyaptipassaddhisamdhi-upekkhsakht maggapariypann dhamm may bhvit uppdit vahit. Bojjhagaggahaeneva cettha tasahacaritatya sabbe maggadhamm, sabbe ca bodhipakkhiyadhamm gahitti dahabb. Eteneva maggasaccassa bhvanbhisamaya dasseti. Patto me savakkhayoti kmsavdayo sav khyanti etthti savakkhayoti laddhanmo asakhatadhammo may patto adhigato. Etena nirodhasaccassa sacchikiriybhisamaya katheti. Ettvat attano sa-updisesanibbnasampatti dasseti.
Idni pana anupdisesanibbnasampatti dassento sohanti-din dutiya gthamha. Tassattho soha eva vuttanayena khandhe pariya parijnitv, tath parijnanto eva saka-attabhvapara-attabhvesu ajjhattikabhiryatanesu attdibhedabhinnesu sasibbankra punappuna pavattisakhta jla etassa atthti jlinti laddhanma taha abbahitvna mama cittasantnato uddharitv, tath na uddharantoyeva vuttappabhede bojjhage bhvayitvna te bhvanpripri ppetv tato eva ansavo hutv hito idni carimakacittanirodhena anupdno viya jtavedo nibbyissa parinibbyissmti.

Uttarattheragthvaan nihit.