[537] 5. Mahsutasomajtakavaan
Kasm tuva rasaka edisnti ida satth jetavane viharanto agulimlattheradamana rabbha kathesi. Tassa uppatti ca pabbajj ca upasampad ca agulimlasuttavaanya (ma. ni. aha. 2.34 dayo) vuttanayena vitthrato veditabb. So pana saccakiriyya mhagabbhya itthiy sotthibhva katv tato pahya sulabhapio hutv vivekamanubrhanto aparabhge arahatta patv abhitova astiy mahtherna abbhantaro ahosi. Tasmi kle dhammasabhya katha samuhpesu vuso, aho vata bhagavat tathrpa ludda lohitapi mahcora agulimla adaena asatthena dametv nibbisevana karontena dukkara kata, aho buddh nma dukkarakrinoti. Satth gandhakuiya hitova dibbasotena ta katha sutv ajja mama gamana bahupakra bhavissati, mahdhammadesan pavattissatti atv anopamya buddhallya dhammasabha gantv varapaattsane nisditv kya nuttha, bhikkhave, etarahi kathya sannisinnti pucchitv imya nmti vutte anacchariya, bhikkhave, idneva parambhisambodhi pattena may etassa damana, svha pubbacariya caranto padesae hitopi eta damesinti vatv tehi ycito atta hari. Atte kururahe indapatthanagare korabyo nma rj dhammena rajja kresi. Tad bodhisatto tassa aggamahesiy kucchimhi nibbatti. Dasamse atikkante suvaavaa putta vijyi, sutavittatya pana na sutasomoti sajnisu. Tamena rj vayappatta nikkhasahassa datv dispmokkhassa cariyassa santike sippuggahaatthya takkasila pesesi. So cariyabhga dya nagar nikkhamitv magga paipajji. Tad brasiya ksirao putto brahmadattakumropi tatheva vatv pitar pesito nagar nikkhamitv tameva magga paipajji. Atha sutasomo magga gantv nagaradvre slya phalake vissamatthya nisdi. Brahmadattakumropi gantv tena saddhi ekaphalake nisdi. Atha na sutasomo paisanthra karonto samma, maggakilantosi, kuto gacchasti pucchitv brasitoti vutte kassa puttosti vatv ksirao puttomhti vutte ko nmosti vatv aha brahmadattakumro nmti vutte kena kraena idhgatosti pucchi. So sippuggahaatthyti vatv tvampi maggakilantosi, kuto gacchasti teneva nayena itara pucchi. Sopi tassa sabba cikkhi. Te ubhopi maya khattiy, ekcariyasseva santike sippuggahaatthya gacchmti aamaa mittabhva katv nagara pavisitv cariyakula gantv cariya vanditv attano jti-di kathetv sippuggahaatthya gatabhva kathesu. So sdhti sampaicchi. Te cariyabhga datv sippa pahapesu. Na kevalaca te dveva, aepi tad jambudpe ekasatamatt rjaputt tassa santike sippa uggahanti. Sutasomo tesa jehantevsiko hutv sippa upadisanto nacirasseva nipphatti ppui. So aassa santika agantv sahyo meti brahmadattassa kumrasseva santika gantv tassa pihi-cariyo hutv sippa sikkhpesi. Itaresampi anukkamena sippa nihita. Te anuyoga datv cariya vanditv sutasoma parivretv nikkhamisu. Atha ne sutasomo maggantare hatv uyyojento tumhe attano attano pitna sippa dassetv rajjesu patihahissatha, patihit ca pana mamovda kareyythti ha. Ki cariyti? Pakkhadivasesu uposathik hutv m ghta kareyythti. Te sdhti sampaicchisu. Bodhisattopi agavijjphakatt angate brasiya brahmadattakumra nissya mahbhaya uppajjissatti atv te eva ovaditv uyyojesi. Te sabbepi attano attano janapada gantv pitna sippa dassetv rajjesu patihya patihitabhvaceva ovde vattanabhvaca jnpetu pakrena saddhi pani pahiisu. Mahsatto ta pavatti sutv appamattva hothti pani paipesesi. Tesu brasirj vin masena bhatta na bhujati. Uposathadivasatthyapissa masa gahetv hapesi. Athekadivasa eva hapitamasa bhattakrakassa pamdena rjagehe koleyyakasunakh khdisu. Bhattakrako ta masa aditv kahpaamuhi dya carantopi masa uppdetu asakkonto sace amasakabhatta upanmessmi, jvita me natthi, ki nu kho karissmti cintetv attheso upyoti vikle makasusna gantv muhuttamatassa purisassa rumasa haritv supakka pacitv bhatta upanmesi. Rao masakhaa jivhagge hapitamattameva satta rasaharaisahassni phari, sakalasarra khobhetv ahsi. Kikra? Pubbe cassa sevanatya. So kira attnantare attabhve yakkho hutv bahu manussamasa khditapubbo, tenassa ta piya ahosi So sacha tuhyeva bhujissmi, na me aya ima masa kathessatti cintetv saha kheena bhmiya ptesi. Niddosa, deva, khdhti vutte manusse paikkampetv ahametassa niddosabhva jnmi, ki nmeta masanti pucchi. Purimadivasesu paribhogamasameva, devti. Nanu aasmi kle aya raso natthti? Ajja supakka, devti. Nanu pubbepi evameva pacasti. Atha na tuhbhta atv sabhva kathehi, no ce kathesi, jvita te natthti ha. So abhaya ycitv yathbhta kathesi. Rj m saddamaksi, pakatiy pacanakamasa tva khditv mayha manussamasameva pachti ha. Nanu dukkara, devti? M bhyi, na dukkaranti. Nibaddha kuto labhissmi, devti? Nanu bandhangre bah manussti. So tato pahya tath aksi. Aparabhge bandhangre manussesu khesu idni ki karissmi, devti ha. Antarmagge sahassabhaika khipitv yo ta gahti, ta coroti gahetv mrehti ha. So tath aksi. Aparabhge rjabhayena sahassabhaika olokentampi adisv idni ki karissmti ha. Yad bherivelya nagara kula hoti, tad tva pana ekasmi gharasandhimhi v vthiya v catukke v hatv manusse mretv masa gahhti. So tato pahya tath katv thlamasa dya gacchati. Tesu tesu hnesu kaevarni dissanti. Mama mt na payati, mama pit na payati, mama bht bhagin ca na payati, manussna paridevanasaddo syati. Ngar bhtatasit ime manusse sho nu kho khdati, byaggho nu kho khdati, yakkho nu kho khdatti olokent pahramukha disv eko manussakhdako coro ime khdatti maanti. Mahjan rjagae sannipatitv upakkosisu. Rj ki, ttti pucchi. Deva imasmi nagare manussakhdako coro atthi, ta gahpethti hasu. Aha katha ta jnissmi, ki aha nagara rakkhantopi carmti. Mahjan rj nagarena anatthiko, kahatthisenpatissa cikkhissmti gantv tassa ta kathetv cora pariyesitu vaatti vadisu. So sdhu sattha gametha, pariyesitv cora dassmti mahjane uyyojetv purise pesi, tt, nagare kira manussakhdako coro atthi, tumhe tesu tesu hnesu nilyitv ta gahathti. Te sdhti sampaicchitv tato pahya nagara pariggahanti. Bhattakrakopi ekasmi gharasandhimhi sampaicchanno hutv eka itthi mretv ghanaghanamasa dya pacchiya pretu rabhi. Atha na te puris gahetv pothetv pacchbha bandhitv gahito manussakhdako coroti mahsadda karisu. Mahjano ta parivresi. Atha na suhu bandhitv masapacchi gvya bandhitv dya senpatissa dassesu. Senpati ta disv ki nu kho esa ima masa khdati, udhu aena masena missetv vikkiti, udhu aassa vacanena mretti cintetv tamattha pucchanto pahama gthamha
371. Kasm tuva rasaka edisni, karosi kammni sudruni;
hansi itth purise ca mho, masassa hetu adu dhanassa krati.
Tattha rasakti bhattakraa lapati. Ito para uttnasambandhni vacanapaivacanni pivaseneva veditabbni
372. Na attahet na dhanassa kra, na puttadrassa sahyatina;
bhatt ca me bhagav bhmiplo, so khdati masa bhadantedisa.
373. Sace tuva bhatturatthe payutto, karosi kammni sudruni;
ptova antepura ppuitv, lapeyysi me rjino sammukhe ta.
374. Tath karissmi aha bhadante, yath tuva bhsasi kahatthi;
ptova antepura ppuitv, vakkhmi te rjino sammukhe tanti.
Tattha bhagavti gravdhivacana. Sace tuvanti sacca nu kho bhaati, udhu maraabhayena mus bhaatti vmasanto evamha. Tattha sudrunti manussaghtakammni. Sammukhe tanti sammukhe hatv eva vadeyysti. So sampaicchanto gthamha. Atha na senpati ghabandhanameva saypetv vibhtya rattiy amaccehi ca ngarehi ca saddhi mantetv sabbesu ekacchandesu jtesu sabbahnesu rakkha hapetv nagara hatthagata katv rasakassa gvya masapacchi bandhitv dya rjanivesana pysi. Sakalanagara viravi. Rj hiyyo bhuttaptarso syamsampi alabhitv rasako idni gacchissati, idni gacchassatti nisinnova ta ratti vtinmetv ajjapi rasako ngacchati, ngarnaca mahsaddo syati, ki n kho etanti vtapnena olokento ta tath nyamna disv pkaa ida kraa jtanti cintetv sati upahapetv pallakeyeva nisdi. Kahatthipi na upasakamitv anuyuji, sopissa kathesi. Tamattha paksento satth ha
375. Tato raty vivasne, sriyuggamana pati;
ko rasakamdya, rjna upasakami;
upasakamma rjna, ida vacanamabravi.
376. Sacca kira mahrja, rasako pesito tay.
Hanati itthipurise, tuva masni khdasi.
377. Evameva tath ka, rasako pesito may;
mama attha karontassa, kimeta paribhsasti.
Tattha kti kahatthi. Evamevti tena senpatin tejavantena anuyutto rj mus vattu asakkonto evamha. Tattha tathti ida purimassa vevacana. Mama atthanti mama vuhi. Karontassti karonta. Kimetanti kasm eta. Paribhsasti aho dukkara karosi, kahatthi tva nma aa cora aggahetv mama pesanakraka gahsti tassa bhaya janento kathesi.