5. Bahudhtukasuttavaan
124. Eva me sutanti bahudhtukasutta. Tattha bhaynti-dsu bhayanti cittutrso. Upaddavoti anekaggatkro. Upasaggoti upasahkro tattha tattha laggankro. Tesa eva nnatta veditabba pabbatdivisamanissit cor janapadavsna pesenti maya asukadivase nma tumhka gma paharissmti. Ta pavatti sutaklato pahya bhaya santsa pajjanti. Aya cittutrso nma. Idha no cor kupit anatthampi vaheyyunti hatthasra gahetv dvipadacatuppadehi saddhi araa pavisitv tattha tattha bhmiya nipajjanti, asamakasdhi khajjamn gumbantarni pavisanti, khukaake maddanti. Tesa eva vicarantna vikkhittabhvo anekaggatkro nma. Tato coresu yathvutte divase angacchantesu tucchakassana ta bhavissati, gma pavisissmti saparikkhr gma pavisanti, atha tesa pavihabhva atv gma parivretv dvre aggi datv manusse ghtetv cor sabba vibhava vilumpetv gacchanti. Tesu ghtitvases aggi nibbpetv kohacchyabhitticchydsu tattha tattha laggitv nisdanti naha anusocamn. Aya upasahkro laggankro nma. Nagrti naehi paricchann agr, sesasambhr panettha rukkhamay honti. Tigrepi eseva nayo. Blato uppajjantti blameva nissya uppajjanti. Blo hi apaitapuriso rajja v uparajja v aa v pana mahanta hna patthento katipaye attan sadise vidhavputte mahdhutte gahetv etha aha tumhe issare karissmti pabbatagahandni nissya antante gme paharanto dmarikabhva jnpetv anupubbena nigamepi janapadepi paharati, manuss gehni chaetv khemantahna patthayamn pakkamanti, te nissya vasant bhikkhpi bhikkhuniyopi attano attano vasanahnni pahya pakkamanti. Gatagatahne bhikkhpi sensanampi dullabha hoti. Eva catunna parisna bhaya gatameva hoti. Pabbajitesupi dve bl bhikkh aamaa vivda pahapetv codana rabhanti Iti kosambivsikna viya mahkalaho uppajjati, catunna parisna bhaya gatameva hotti eva yni knici bhayni uppajjanti, sabbni tni blato uppajjantti veditabbni. Etadavocti bhagavat dhammadesan matthaka appetvva nihpit. Yannha dasabala pucchitv sabbautaenevassa desanya pripri kareyyanti cintetv eta kittvat nu kho, bhanteti-divacana avoca. 125. Ahrasasu dhtsu ahekdasadhtuyo rpapariggaho, ahahamakadhtuyo arpapariggahoti rprpapariggahova kathito. Sabbpi khandhavasena pacakkhandh honti. Pacapi khandh dukkhasacca, tesa samuhpik tah samudayasacca, ubhinna appavatti nirodhasacca, nirodhapajnan paipad maggasacca. Iti catusaccakammahna ekassa bhikkhuno niggamana matthaka ppetv kathita hoti. Ayamettha sakhepo, vitthrato panet dhtuyo visuddhimagge kathitva. Jnti passatti saha vipassanya maggo vutto. Pathavdhtu-dayo saviakakya suato nissattato dassetu vutt. Tpi purimhi ahrasahi dhthi pretabb. Prentena viadhtuto nharitv pretabb. Viadhtu hes cakkhuvidivasena chabbidh hoti. Tattha cakkhuviadhtuy pariggahitya tass vatthu cakkhudhtu, rammaa rpadhtti dve dhtuyo pariggahitva honti. Esa nayo sabbattha. Manoviadhtuy pana pariggahitya tass purimapacchimavasena manodhtu, rammaavasena dhammadhtti dve dhtuyo pariggahitva honti. Iti imsu ahrasasu dhtsu ahekdasadhtuyo rpapariggahoti purimanayeneva idampi ekassa bhikkhuno niggamana matthaka ppetv kathita hoti. Sukhadhtti-dsu sukhaca ta nissattasuatahena dhtu cti sukhadhtu. Esa nayo sabbattha. Ettha ca purim catasso dhtuyo sappaipakkhavasena gahit, pacchim dve sarikkhakavasena. Avibhtabhvena hi upekkhdhtu avijjdhtuy sarikkh. Ettha ca sukhadukkhadhtsu pariggahitsu kyaviadhtu pariggahitva hoti, sessu pariggahitsu manoviadhtu pariggahitva hoti. Impi cha dhtuyo heh ahrasahiyeva pretabb. Prentena upekkhdhtuto nharitv pretabb. Iti imsu ahrasasu dhtsu ahekdasadhtuyo rpapariggahoti purimanayeneva idampi ekassa bhikkhuno niggamana matthaka ppetv kathita hoti. Kmadhtu-dna dvedhvitakke (ma. ni. 1.206) kmavitakkdsu vuttanayeneva attho veditabbo. Abhidhammepi tattha katam kmadhtu, kmapaisayutto takko vitakkoti-din (vibha. 182) nayeneva etsa vitthro gatoyeva. Impi cha dhtuyo heh ahrasahiyeva pretabb. Prentena kmadhtuto nharitv pretabb. Iti imsu ahrasasu dhtsu ahekdasadhtuyo rpapariggahoti purimanayeneva idampi ekassa bhikkhuno niggamana matthaka ppetv kathita hoti. Kmadhtu-dsu paca kmvacarakkhandh kmadhtu nma, paca rpvacarakkhandh rpadhtu nma, cattro arpvacarakkhandh arpadhtu nma. Abhidhamme pana tattha katam kmadhtu, hehato avciniraya pariyanta karitvti-din (vibha. 182) nayena etsa vitthro gatoyeva. Impi tisso dhtuyo heh ahrasahiyeva pretabb. Prentena kmadhtuto nharitv pretabb. Iti imsu ahrasasu dhtsu ahekdasadhtuyo rpapariggahoti purimanayeneva idampi ekassa bhikkhuno niggamana matthaka ppetv kathita hoti. Sakhatti paccayehi samgantv kat, pacanna khandhnameta adhivacana. Na sakhat asakhat. Nibbnasseta adhivacana. Impi dve dhtuyo heh ahrasahiyeva pretabb. Prentena sakhatadhtuto nharitv pretabb. Iti imsu ahrasasu dhtsu ahekdasadhtuyo rpapariggahoti purimanayeneva idampi ekassa bhikkhuno niggamana matthaka ppetv kathita hoti. 126. Ajjhattikabhirnti ajjhattikni ca bhirni ca. Ettha hi cakkhu-dni ajjhattikni cha, rpdni bhirni cha. Idhpi jnti passatti saha vipassanya maggo kathito. Imasmi sati idanti-di mahtahsakhaye vitthritameva. 127. Ahnanti hetupaikkhepo. Anavaksoti paccayapaikkhepo. Ubhayenpi kraameva paikkhipati. Kraahi tadyattavuttitya attano phalassa hnanti ca avaksoti ca vuccati. Yanti yena kraena. Dihisampannoti maggadihiy sampanno sotpanno ariyasvako. Kaci sakhranti catubhmakesu sakhatasakhresu kaci ekasakhrampi. Niccato upagaccheyyti niccoti gaheyya. Neta hna vijjatti eta kraa natthi na upalabbhati. Ya puthujjanoti yena kraena puthujjano. hnameta vijjatti eta kraa atthi. Sassatadihiy hi so tebhmakesu sakhatasakhresu kaci sakhra niccato gaheyyti attho. Catutthabhmakasakhr pana tejussadatt divasa santatto ayoguo viya makkhikna dihiy v aesa v akusalna rammaa na honti. Imin nayena kaci sakhra sukhatoti-dsupi attho veditabbo. Sukhato upagaccheyyti ekantasukh att hoti arogo para marati (ma. ni. 3.21, 22) eva attadihivasena sukhato gha sandhyeta vutta. Dihivippayuttacittena pana ariyasvako parihbhibhto parihavpasamattha mattahatthi parittsito viya, cokkhabrhmao viya ca gtha kaci sakhra sukhato upagacchati. Attavre kasidipaattisagahattha sakhranti avatv kaci dhammanti vutta. Idhpi ariyasvakassa catubhmakavasena veditabbo, puthujjanassa tebhmakavasena. Sabbavresu ariyasvakasspi tebhmakavaseneva paricchedo vaati. Ya yahi puthujjano gahti, tato tato ariyasvako gha viniveheti. Puthujjano hi ya ya nicca sukha attti gahti, ta ta ariyasvako anicca dukkha anattti gahanto ta gha viniveheti. 128. Mtaranti-dsu janikva mt, janako pit, manussabhtova khsavo arahti adhippeto. Ki pana ariyasvako aa jvit voropeyyti? Etampi ahna. Sacepi hi bhavantaragata ariyasvaka attano ariyabhva ajnantampi koci eva vadeyya ima kunthakipillika jvit voropetv sakalacakkavagabbhe cakkavattirajja paipajjhti neva so ta jvit voropeyya. Athpi na eva vadeyya sace ima na ghtessasi, ssa te chindissmti. Ssamevassa chindeyya, na ca so ta ghteyya. Puthujjanabhvassa pana mahsvajjabhvadassanattha ariyasvakassa ca baladpanatthameta vutta. Ayahettha adhippyo svajjo puthujjanabhvo, yatra hi nma puthujjano mtughtdnipi nantariyni karissati. Mahbalo ca ariyasvako, yo etni kammni na karotti. Duhacittoti vadhakacittena paduhacitto. Lohita uppdeyyti jvamnakasarre khuddakamakkhikya pivanamattampi lohita uppdeyya. Sagha bhindeyyti samnasavsaka samnasmya hita pacahi kraehi sagha bhindeyya. Vuttaheta pacahupli krehi sagho bhijjati. Kammena uddesena voharanto anussvanena salkagghenti (pari. 458). Tattha kammenti apalokandsu catsu kammesu aatarena kammena. Uddesenti pacasu ptimokkhuddesesu aatarena uddesena. Voharantoti kathayanto, thi thi uppatthi adhamma dhammoti-dni ahrasa bhedakaravatthni dpento. Anussvanenti nanu tumhe jntha mayha ucckul pabbajitabhva bahussutabhvaca, mdiso nma uddhamma ubbinaya satthussana gheyyti cittampi uppdetu tumhka yutta, ki mayha avci nluppalavana viya stalo, ki aha apyato na bhymti-din nayena kaamle vacbheda katv anussvanena. Salkagghenti eva anussvetv tesa citta upatthambhetv anivattidhamme katv gahatha ima salkanti salkagghena. Ettha ca kammameva uddeso v pama, vohrnussvanasalkaggh pana pubbabhg. Ahrasavatthudpanavasena hi voharantena tattha rucijananattha anussvetv salkya ghityapi abhinnova hoti sagho. Yad pana eva cattro v atirek v salka ghetv veika kamma v uddesa v karonti, tad sagho bhinno nma hoti. Eva dihisampanno puggalo sagha bhindeyyti neta hna vijjati. Ettvat mtughtdni paca nantariyakammni dassitni honti, yni puthujjano karoti, na ariyasvako, tesa vibhvattha