Kammato dvrato ceva, kappahitiyato tath;
pkasdhradhi, vitabbo vinicchayo.
Tattha kammato tva ettha hi manussabhtasseva manussabhta mtara v pitara v api parivattaliga jvit voropentassa kamma nantariya hoti, tassa vipka paibhissmti sakalacakkava mahcetiyappamehi kacanathpehi pretvpi sakalacakkava pretv nisinnabhikkhusaghassa mahdna datvpi buddhassa bhagavato saghikaa amucanto vicaritvpi kyassa bhed nirayameva upapajjati. Yo pana saya manussabhto tiracchnabhta mtara v pitara v, saya v tiracchnabhto manussabhta, tiracchnoyeva v tiracchnabhta jvit voropeti, tassa kamma nantariya na hoti, bhriya pana hoti, nantariya hacceva tihati. Manussajtikna pana vasena aya paho kathito. Tattha eakacatukka sagmacatukka coracatukkaca kathetabba. Eaka mremti abhisandhinpi hi eakahne hita manusso manussabhta mtara v pitara v mrento nantariya phusati. Eakbhisandhin pana mtpit-abhisandhin v eaka mrento nantariya na phusati. Mtpit-abhisandhin mtpitaro mrento phusateva. Eseva nayo itarasmimpi catukkadvaye. Yath ca mtpitsu, eva arahantepi etni catukkni veditabbni. Manussa-arahantameva mretv nantariya phusati, na yakkhabhta. Kamma pana bhriya, nantariyasadisameva. Manussa-arahantassa ca puthujjanakleyeva satthappahre v vise v dinnepi yadi so arahatta patv teneva marati, arahantaghto hotiyeva. Ya pana puthujjanakle dinna dna arahatta patv paribhujati, puthujjanasseva dinna hoti. Sesa-ariyapuggale mrentassa nantariya natthi. Kamma pana bhriya, nantariyasadisameva. Lohituppde tathgatassa abhejjakyatya parpakkamena cammaccheda katv lohitapaggharaa nma natthi. Sarrassa pana antoyeva ekasmiyeva hne lohita samosarati. Devadattena paviddhasilato bhijjitv gat sakalikpi tathgatassa pdanta pahari, pharasun pahao viya pdo antolohitoyeva ahosi. Tath karontassa nantariya hoti. Jvako pana tathgatassa ruciy satthakena camma chinditv tamh hn duhalohita nharitv phsumaksi, tath karontassa puakammameva hoti. Atha ye ca parinibbute tathgate cetiya bhindanti, bodhi chindanti dhtumhi upakkamanti, tesa ki hotti? Bhriya kamma hoti nantariyasadisa. Sadhtuka pana thpa v paima v bdhamna bodhiskha chinditu vaati. Sacepi tattha niln saku cetiye vacca ptenti, chinditu vaatiyeva. Paribhogacetiyato hi sarracetiya mahantatara. Cetiyavatthu bhinditv gacchanta bodhimlampi chinditv haritu vaati. Y pana bodhiskh bodhighara bdhati, ta geharakkhaattha chinditu na labhati, bodhi-atthahi geha, na gehatthya bodhi. sanagharepi eseva nayo. Yasmi pana sanaghare dhtu nihit hoti, tassa rakkhaatthya bodhiskha chinditu vaati. Bodhijagganattha ojoharaaskha v ptihna v chinditu vaatiyeva, bhagavato sarrapaijaggane viya puampi hoti. Saghabhede smahakasaghe asannipatite visu parisa gahetv katavohrnussvana-salkagghassa kamma v karontassa, uddesa v uddisantassa bhedo ca hoti nantariyakammaca. Samaggasaya pana vaatti kamma karontassa bhedova hoti, na nantariyakamma, tath navato naparisya. Sabbantimena paricchedena navanna janna yo sagha bhindati tassa nantariyakamma hoti. Anuvattakna adhammavdna mahsvajjakamma. Dhammavdino pana anavajj. Tattha navannameva saghabhede ida sutta ekato upli cattro honti, ekato cattro, navamo anussveti, salka gheti aya dhammo aya vinayo ida satthussana, ida gahatha, ima rocethti, eva kho, upli, sagharji ceva hoti saghabhedo ca. Navanna v, upli, atirekanavanna v sagharji ceva hoti saghabhedo cti (cava. 351). Etesu pana pacasu saghabhedo vackamma, sesni kyakammnti. Eva kammato vitabbo vinicchayo. Dvratoti sabbneva cetni kyadvratopi vacdvratopi samuhahanti. Purimni panettha cattri attikavijjmayapayogavasena vacdvrato samuhahitvpi kyadvrameva prenti, saghabhedo hatthamuddya bheda karontassa kyadvrato samuhahitvpi vacdvrameva pretti. Evamettha dvratopi vitabbo vinicchayo. Kappahitiyatoti saghabhedoyeva cettha kappahitiyo. Sahahante hi kappe kappavemajjhe v saghabheda katv kappavinseyeva muccati. Sacepi hi sveva kappo vinassissatti ajja saghabheda karoti, sveva muccati, ekadivasameva niraye paccati. Eva karaa pana natthi. Sesni cattri kammni nantariyneva honti, na kappahitiynti evamettha kappahitiyatopi vitabbo vinicchayo. Pkatoti yena ca pacapetni kammni katni honti, tassa saghabhedoyeva paisandhivasena vipaccati, sesni ahosikamma, nhosi kammavipkoti evamdsu sakhya gacchanti. Saghassa bhedbhve lohituppdo, tadabhve arahantaghto, tadabhve ca sace pit slav hoti, mt dussl, no v tath slavat, pitughto paisandhivasena vipaccati. Sace mtpitughto, dvsupi slena v dusslena v samnesu mtughtova paisandhivasena vipaccati Mt hi dukkarakrin bahpakr ca puttnanti evamettha pkatopi vitabbo vinicchayo. Sdhradhti purimni cattri sabbesampi gahahapabbajitna sdhrani. Saghabhedo pana na kho, upli bhikkhun, sagha bhindati, na sikkhamn, na smaero, na smaer, na upsako, na upsik sagha bhindati, bhikkhu kho, upli, pakatatto samnasavsako samnasmya hito sagha bhindatti (cava. 351) vacanato vuttappakrassa bhikkhunova hoti, na aassa, tasm asdhrao. disaddena sabbepi te dukkhavedansahagat dosamohasampayutt cti evamettha sdhradhipi vitabbo vinicchayo. Aa satthranti aya me satth satthukicca ktu asamatthoti bhavantarepi aa titthakara aya me satthti eva gaheyya, neta hna vijjatti attho. 129. Ekiss lokadhtuyti dasasahassilokadhtuy. Ti hi khettni jtikhetta khetta visayakhetta. Tattha jtikhetta nma dasasahass lokadhtu. S hi tathgatassa mtukucchi-okkamanakle nikkhamanakle sambodhikle dhammacakkappavattane yusakhrossajjane parinibbne ca kampati. Koisatasahassacakkava pana khetta nma. niyamoraparittadhajaggaparittaratanaparittdnahi ettha vattati. Visayakhettassa pana parima natthi. Buddhnahi yvataka a tvataka neyya, yvataka neyya tvataka a, apariyantika neyya neyyapariyantika anti (pai. ma. 3.5) vacanato avisayo nma natthi. Imesu pana tsu khettesu hapetv ima cakkava aasmi cakkave buddh uppajjantti sutta natthi, na uppajjantti pana atthi. Ti piakni vinayapiaka suttantapiaka abhidhammapiaka, tisso sagtiyo mahkassapattherassa sagti, yasattherassa sagti, moggaliputtatissattherassa sagtti. Im tisso sagtiyo ruhe tepiake buddhavacane ima cakkava mucitv aattha buddh uppajjantti sutta natthi, na uppajjantti pana atthi. Apubba acarimanti apure apacch. Ekato na uppajjanti, pure v pacch v uppajjantti vutta hoti. Tattha hi bodhipallake bodhi appatv na uhahissmti nisinnaklato pahya yva mtukucchismi paisandhiggahaa, tva pubbeti na veditabba. Bodhisattassa hi paisandhiggahaena dasasahassacakkavakampaneneva khettapariggaho kato, aassa buddhassa uppatti nivritva hoti. Parinibbnaklato pahya yva ssapamatt dhtu tihati, tva pacchti na veditabba. Dhtsu hi hitsu buddh hitva honti. Tasm etthantare aassa buddhassa uppatti nivritva hoti. Dhtuparinibbne pana jte aassa buddhassa uppatti na nivrit. Ti hi antaradhnni nma pariyatti-antaradhna, paivedha-antaradhna, paipatti-antaradhnanti. Tattha pariyattti ti piakni. Paivedhoti saccapaivedho. Paipattti paipad. Tattha paivedho ca paipatti ca hotipi na hotipi. Ekasmihi kle paivedhadhar bhikkh bah honti, eso bhikkhu puthujjanoti aguli pasretv dassetabbo hoti. Imasmiyeva dpe ekavre puthujjanabhikkhu nma nhosi. Paipattiprikpi kadci bah honti kadci app. Iti paivedho ca paipatti ca hotipi na hotipi, ssanahitiy pana pariyatti pama. Paito hi tepiaka sutv dvepi preti. Yath amhka bodhisatto rassa santike pacbhi satta ca sampattiyo nibbattetv nevasansayatanasampattiy parikamma pucchi, so na jnmti ha. Tato udakassa santika gantv adhigata visesa sasandetv nevasansayatanassa parikamma pucchi, so cikkhi, tassa vacanasamanantarameva mahsatto ta sampdesi, evameva paav bhikkhu pariyatti sutv dvepi preti. Tasm pariyattiy hitya ssana hita hoti. Yad pana s antaradhyati, tad pahama abhidhammapiaka nassati. Tattha pahna sabbapahama antaradhyati, anukkamena pacch dhammasagaho, tasmi antarahite itaresu dvsu piakesu hitesu ssana hitameva hoti. Tattha suttantapiake antaradhyamne pahama aguttaranikyo ekdasakato pahya yva ekak antaradhyati, tadanantara sayuttanikyo cakkapeyylato pahya yva oghatara antaradhyati, tadanantara majjhimanikyo indriyabhvanato pahya yva mlapariyy antaradhyati, tadanantara dghanikyo dasuttarato pahya yva brahmajl antaradhyati. Ekisspi dvinnampi gthna pucch addhna gacchati, ssana dhretu na sakkoti sabhiyapucch (su. ni. sabhiyasutta) viya avakapucch (su. ni. avakasutta; sa. ni. 1.246) viya ca. Et kira kassapabuddhaklik antar ssana dhretu nsakkhisu. Dvsu pana piakesu antarahitesupi vinayapiake hite ssana tihati, parivrakhandhakesu antarahitesu ubhatovibhage hite hitameva hoti. Ubhatovibhage antarahite mtikya hityapi hitameva hoti. Mtikya antarahitya ptimokkhapabbajja-upasampadsu hitsu ssana tihati. Ligamaddhna gacchati, setavatthasamaavaso pana kassapabuddhaklato pahya ssana dhretu nsakkhi. Pacchimakassa pana saccapaivedhato pacchimakassa slabhedato ca pahya ssana osakkita nma hoti. Tato pahya aassa buddhassa uppatti na vritti.