Eva gantvpi pana bhagav aha sammsambuddhoti pasayha kumbhakrasla apavisitv dvre hitova kulaputta oksa krento sace te bhikkhti-dimha. Urundanti vivitta asambdha. Viharatyasm yathsukhanti yena yena iriypathena phsu hoti, tena tena yathsukha yasm viharatti oksa aksi. Atirekatiyojanasatahi rajja pahya pabbajito kulaputto parassa chaitapatita kumbhakrasla ki aassa sabrahmacrino maccharyissati. Ekacce pana moghapuris ssane pabbajitv vsamacchariydhi abhibht attano vasanahne mayha kui mayha pariveanti aesa avsya parakkamanti. Nisdti accantasukhumlo lokantho devavimnasadisa gandhakui pahya tattha tattha vippakiachrikya bhinnabhjanatiapalsakukkuaskaravaccdisakilihya sakrahnasadisya kumbhakraslya tiasanthra santharitv pasuklacvara paapetv devavimnasadisa dibbagandhasugandha gandhakui pavisitv nisdanto viya nisdi. Iti bhagavpi asambhinnamahsammatavase uppanno, kulaputtopi khattiyagabbhe vahito. Bhagavpi abhinhrasampanno, kulaputtopi abhinhrasampanno. Bhagavpi rajja pahya pabbajito, kulaputtopi. Bhagavpi suvaavao, kulaputtopi. Bhagavpi sampattilbh, kulaputtopi. Iti dvepi khattiy dvepi abhinhrasampann dvepi rjapabbajit dvepi suvaava dvepi sampattilbhino kumbhakrasla pavisitv nisinnti tehi kumbhakrasl ativiya sobhati, dvhi shdhi pavihaguhdhi haritv dpetabba. Tesu pana dvsu bhagav sukhumlo aha paramasukhumlo ekapacchbhattena pacacattlsa yojanni gato, muhutta tva shaseyya kappetv maggadaratha paipassambhemti cittampi anuppdetv nisdantova phalasampatti sampajji. Kulaputtopi dvnavutiyojanasata gatomhi, muhutta tva nipajjitv maggadaratha vinodemti citta anuppdetv nisdamnova npnacatutthajjhna sampajji. Ida sandhya atha kho bhagav bahudeva rattinti-di vutta. Nanu ca bhagav kulaputtassa dhamma desessmti gato, kasm na desesti? Kulaputtassa maggadaratho appaipassaddho, na sakkhissati dhammadesana sampaicchitu, so tvassa paipassambhatti na desesi. Apare rjagaha nma kiamanussa avivitta dasahi saddehi, so saddo diyahaymamattena sannisdati, ta gamento na desesti vadanti. Ta akraa, brahmalokappamampi hi sadda bhagav attano nubhvena vpasametu sakkoti, maggadarathavpasama gamentoyeva pana na desesi. Tattha bahudeva rattinti diyahaymamatta. Etadahosti bhagav phalasampattito vuhya suvaavimne maishapajara vivaranto viya pacapasdappaimaitni akkhni ummletv olokesi, athassa hatthakukkuccapdakukkuccassakampanavirahita sunikhta-indakhla viya niccala avibbhanta suvaapaima viya nisinna kulaputta disv eta psdika khoti-di ahosi. Tattha psdikanti pasdvaha. Bhvanapusaka paneta, psdikena iriypathena iriyati. Yath iriyato iriypatho psdiko hoti, eva iriyatti ayamettha attho. Catsu hi iriypathesu tayo iriypath na sobhanti. Gacchantassa hi bhikkhuno hatth calanti, pd calanti, ssa calati, hitassa kyo thaddho hoti, nipannasspi iriypatho amanpo hoti, pacchbhatte pana divhna sammajjitv cammakhaa paapetv sudhotahatthapdassa catusandhikapallaka bhujitv nipannasseva iriypatho sobhati. Ayaca kulaputto pallaka bhujitv npnacatutthajjhna appetv nisdi. Itissa iriypatheneva pasanno bhagav psdika khoti parivitakkesi. Yannha puccheyyanti kasm pucchati? Ki bhagav attna uddissa pabbajitabhva na jntti? No na jnti, apucchite pana kath na patihti, apatihitya kathya kath na sajyatti kathpatihpanattha pucchi. Disv ca pana jneyysti tathgata buddhasiriy virocanta aya buddhoti sabbe jnanti. Anacchariyameta jnana, buddhasiri pana paicchdetv aatarapiaptikavesena caranto dujjno hoti. Iccyasm, pukkusti, na jneyyanti sabhvameva katheti. Tath hi na ekakumbhakraslya nisinnampi na jnti. Etadahosti maggadarathassa vpasamabhva atv ahosi. Evamvusoti kulaputto sahyena pesita ssanamatta vcetv rajja pahya pabbajamno dasabalassa madhuradhammadesana sotu labhissmti. Pabbajito, pabbajitv ettaka addhna gacchanto dhamma te bhikkhu desessmti padamattassa vattra nlattha, so dhamma te bhikkhu desessmti vutta ki sakkacca na suissati. Pipsitasoo viya hi pipsitahatth viya cya, tasm sakkacca savana paijnanto evamvusoti ha. 343. Chadhturo ayanti bhagav kulaputtassa pubbabhgapaipada akathetv ditova arahattassa padahnabhta accantasuata vipassanlakkhaameva cikkhitu raddho. Yassa hi pubbabhgapaipad aparisuddh hoti, tassa pahamameva slasavara indriyesu guttadvrata bhojane mattauta jgariynuyoga satta saddhamme cattri jhnnti ima pubbabhgapaipada cikkhati. Yassa panes parisuddh, tassa ta akathetv arahattassa padahnabhta vipassanameva cikkhati. Kulaputtassa ca pubbabhgapaipad parisuddh. Tath hi anena ssana vcetv psdavaragateneva npnacatutthajjhna nibbattita, yadassa dvnavutiyojanasabha gacchantassa ynakicca sdhesi, smaeraslampissa paripua. Tasm pubbabhgapaipada akathetv arahattassa padahnabhta accantasuata vipassanlakkhaamevassa cikkhitu raddho. Tattha chadhturoti dhtuyo vijjamn, puriso avijjamno. Bhagav hi katthaci vijjamnena avijjamna dasseti, katthaci avijjamnena vijjamna, katthaci vijjamnena vijjamna, katthaci avijjamnena avijjamnanti sabbsave vuttanayeneva vitthretabba. Idha pana vijjamnena avijjamna dassento evamha. Sace hi bhagav purisoti paatti vissajjetv dhtuyo icceva vatv citta upahpeyya, kulaputto sandeha kareyya, sammoha pajjeyya, desana sampaicchitu na sakkueyya. Tasm tathgato anupubbena purisoti paatti pahya sattoti v purisoti v puggaloti v paattimattameva, paramatthato satto nma natthi, dhtumatteyeva citta happetv ti phalni paivijjhpessmti anagaasutte (ma. ni. 1.57 dayo) vuttabhsantarakusalo tya tya bhsya sippa uggahpento cariyo viya evamha. Tattha cha dhtuyo assti chadhturo. Ida vutta hoti ya tva purisoti sajnsi, so chadhtuko, na cettha paramatthato puriso atthi, purisoti pana paattimattamevti. Sesapadesupi eseva nayo. Caturdhihnoti ettha adhihna vuccati patih, catupatihnoti attho. Ida vutta hoti svya bhikkhu puriso chadhturo chaphassyatano ahrasamanopavicro, so ettova vivaitv uttamasiddhibhta arahatta gahamno imesu catsu hnesu patihya gahtti caturdhihnoti. Yattha hitanti yesu adhihnesu patihita. Maassa v nappavattantti maassa v mnassa v nappavattanti. Muni santoti vuccatti khsavamuni upasanto nibbutoti vuccati. Paa nappamajjeyyti arahattaphalapaya paivijjhanattha ditova samdhivipassanpaa nappamajjeyya. Saccamanurakkheyyti paramatthasaccassa nibbnassa sacchikiriyattha ditova vacsacca rakkheyya. Cgamanubrheyyti arahattamaggena sabbakilesapariccgakaraattha ditova kilesapariccga brheyya. Santimeva so sikkheyyti arahattamaggena sabbakilesavpasamanattha ditova kilesavpasamana sikkheyya. Iti padhihndna adhigamatthya imni samathavipassanpadni pubbabhgdhihnni vuttni. 345. Phassyatananti phassassa yatana, karoti attho. Padhihnanti-dni pubbe vuttna arahattaphalapadna vasena veditabbni. 348. Idni nikkhittamtikvasena yattha hita maassa v nappavattantti vattabba bhaveyya, arahatte pana patte puna paa nappamajjeyyti-dhi kicca natthi. Iti bhagav mtika uppaipidhtuka hapetvpi yathdhammavaseneva vibhaga vibhajanto paa nappamajjeyyti-dimha. Tattha ko paa pamajjati, ko nappamajjati? Yo tva imasmi ssane pabbajitv vejjakammdivasena ekavsatividhya anesanya jvika kappento pabbajjnurpena cittuppda hapetu na sakkoti, aya paa pamajjati nma. Yo pana ssane pabbajitv sle patihya buddhavacana uggahitv sappya dhutaga samdya cittarucita kammahna gahetv vivitta sensana nissya kasiaparikamma katv sampatti patv ajjeva arahattanti vipassana vahetv vicarati, aya paa nappamajjati nma. Imasmi pana sutte dhtukammahnavasena esa paya appamdo vutto. Dhtukammahne panettha ya vattabba, ta heh hatthipadopamasuttdsu vuttameva. 354. Athpara viayeva avasissatti ayampettha piyekko anusandhi. Hehato hi rpakammahna kathita, idni arpakammahna vedanvasena nibbattetv dassetu aya desan raddh. Ya v paneta imassa bhikkhuno pathavdhtu-dsu gamaniyavipassanvasena kammakrakavia, ta viadhtuvasena bhjetv dassentopi ima desana rabhi. Tattha avasissatti kimatthya avasissati? Satthu kathanatthya kulaputtassa ca paivijjhanatthya avasissati. Parisuddhanti nirupakkilesa. Pariyodtanti pabhassara. Sukhantipi vijntti sukhavedana vedayamno sukhavedana vedaymti pajnti. Sesapadadvayesupi eseva nayo. Sace panya vedankath heh na kathit bhaveyya, idha hatv kathetu vaeyya. Satipahne panes kathitvti tattha kathitanayeneva veditabb. Sukhavedaniyanti evamdi paccayavasena udayatthagamanadassanattha vutta. Tattha sukhavedaniyanti sukhavedanya paccayabhta. Sesapadesupi eseva nayo. 360. Upekkhyeva avasissatti ettvat hi yath nma chekena maikrcariyena vajirasciy vijjhitv cammakhae ptetv ptetv dinnamutta antevsiko gahetv gahetv suttagata karonto muttolambakamuttajldni karoti, evameva bhagavat kathetv kathetv dinna kammahna aya kulaputto manasikaronto manasikaronto pagua aksti rpakammahnampissa arpakammahnampi pagua jta, atha bhagav athpara upekkhyeva avasissatti ha.